Το φαγκότο (fagotto) ή βαρύαυλος στην ελληνική του απόδοση, είναι ξύλινο πνευστό μουσικό όργανο με διπλή γλωττίδα, που ανήκει στην οικογένεια του όμποε.
Αποτελείται από έναν ευθύ κωνικό ξύλινο σωλήνα με διάφορες οπές και κλειδιά και από το πλάι του εξέχει ένας λεπτός μεταλλικός σωλήνας που οδηγεί στο επιστόμιο με τη γλωττίδα και στην πάνω άκρη σε μια ονομαζόμενη καμπάνα που όμως δεν είναι ιδιαίτερα «ανοιχτή» όπως συμβαίνει στα χάλκινα πνευστά.
Εμφανίστηκε πρώτη φορά κατά το 16 αιώνα κι έπειτα από αρκετές τροποποιήσεις από τον 18ο αιώνα χρησιμοποιείται κατεξοχήν σε ορχήστρες. Το συναντάμε επίσης και ως σόλο όργανο. Το φαγκότο διακρίνεται από ένα μεγάλο ηχοχρωματικό φάσμα και που καλύπτει μεγάλο εύρος μουσικών αναγκών. Ο ήχος του του ζεστός και σκοτεινός μέχρι αέρινος και ανάλαφρος ανάλογα με τις ανάγκες του έργου και το τονικό του ύψος. Η έκτασή του ξεπερνά τις τρεις οκτάβες. Διαφέρει από το όμποε κατά δύο οκτάβες (είναι πιο μπάσο και βαθύ). Θεωρείται το πλέον βαρύτονο όργανο της οικογενείας των ξύλινων πνευστών ενώ υπάρχει και το λεγόμενο -κόντρα φαγκότο- που είναι ακόμη βαθύτερο σε ήχο.
Με τη σημερινή μορφή του, το φαγκότο υπάρχει σε δύο τύπους: τον γερμανικό (Heckel) και τον γαλλικό (Buffet). Ο Heckel είναι περισσότερο διαδεδομένος και αποτελείται από πέντε ανοικτές οπές και 24 τάπες ενώ ο Buffet περιλαμβάνει έξι ανοικτές οπές και 22 τάπες.
Διάσημοι παίκτες: Albrecht Holder, Antoine Bullant, Archie Camden, Asger Svendsen, Arthur Weisberg κ.α.

Τάξεις αναλυτικά: